Bilgisayarda artık yeni bir döneme girdik. Google bilim insanları kuantum üstünlüğü elde ettiklerini söyledi ve sonra beyanları gizemli bir şekilde ortadan kayboldu.
Geçen hafta, Google ve ona bağlı araştırmacılar tarafından hazırlanan bilimsel makale NASA web sitesine yüklendi. Makalede bilim insanlarının, kuantum işlemcilerin “kuantum üstünlüğü rejimine ulaştığı” iddia ediliyor.
Bu doğruysa, çok önemli bir iddia çünkü; kuantum hesaplamada, bilgisayar bilimi çağında bir tür rejim değişikliğini başlatan önemli bir dönüm noktası. Ancak kısa bir feragatname: makalenin meşruiyetinden emin olunamamasına neden oluyor. Araştırma makalesi yüklendikten kısa bir süre sonra bilinmeyen bazı nedenlerden dolayı geri çekildi.
Bu kışkırtıcı makalenin görünmesine, kaybolmasına ve yeniden ortaya çıkmasına rağmen Google, olanları resmen açıklamadı, olup bitene ilişkin çevrimiçi spekülasyonların sonu gelmiyor. Bu anlamda, kendi içinde küçük bir kuantum paradoksuna benziyor.
Makalenin gerçek olduğunu varsayarsak; kuantum üstünlüğü nedir ve bu neden önemlidir?
İnanılmaz kuantum bilgisayar vaatlerine rağmen, potansiyelleri bugün bile büyük ölçüde teorik kalıyor. Varsayımsal olarak konuşacak olursak, gelecekte kuantum bilgisayarların bugün kullandığımız klasik bilgisayarların çözemeyeceği sorunları çözebilecekleri tahmin ediliyor.
Böyle bir eşiğin geçilmesi “kuantum üstünlüğünün” kanıtı olarak kabul edilecektir.
Kuantum üstünlüğünü göstermek, yani herhangi bir konvansiyonel bilgisayarda, dünyanın en iyi süper bilgisayarında bile gerçekleştirilemeyen bir kuantum hesaplamasını göstermek, kuantum bilgisayarların çok güçlü ve umarız ki çok faydalı olma potansiyeline sahip olduğunu göstermede kilit bir kilometre taşı olacaktır.
Sydney Üniversitesi’nde kuantum bilişim dersleri veren Bartlett, araştırma topluluğundan çok yakın bir zamanda bu konuda bir Google duyurusu beklediğini belirtti.
Bartlett, kuantum üstünlüğünün Google, diğer şirketler ve üniversiteler tarafından üretilen son nesil kuantum cihazlarının erişebileceği yer olduğuna inanıldığını söyledi.
Makalede, yazarlar 53 işlevsel kuvveti olan ve belirli bir hesaplama problemini çözmek için yaklaşık 200 saniye süren ‘Sycamore’ adlı deneysel bir kuantum işlemci geliştirildiğini iddia ediyorlar. Deneyin bir parçası olarak son teknoloji ürünü bir süper bilgisayar, aynı görevi gerçekleştirmek için yaklaşık 10.000 yıl gerektiriyormuş.
Bu araştırmacılara göre; bilinen bütün klasik algoritmalara göre bu çarpıcı hızlanma, hesaplamalı bir görevde kuantum üstünlüğünün deneysel olarak gerçekleşmesini sağlıyor ve çok beklenen bir işlem paradigmasının ortaya çıkmasını haber veriyor.
Bildiğimiz kadarıyla bu deney sadece kuantum işlemcide yapılabilecek ilk hesaplamayı işaret ediyor. Kuantum işlemciler böylece kuantum üstünlüğü rejimine ulaşmış oluyor.
Bartlett, ScienceAlert’e verdiği demeçte “Bazı kuantum hesaplamalarının geleneksel herhangi bir bilgisayarın erişemeyeceğine inanmakla birlikte, belirli bir işlem grubunun bazı uygun numaralarla simüle edilemeyeceğini iddia etmek güç. Kuantum üstünlüğünün ilk iddialarının, bilim insanlarının iddia edilen gösterileri simüle etmenin bir yolunu bulmak için geleneksel süper bilgisayarların sınırlarını zorladığı uzun bir tartışma döneminin ardından geleceğinden şüpheleniyorum.” dedi.
Başka bir deyişle, kuantum üstünlüğünü titizlikle test etmenin yollarını bulmak başlı başına büyük bir zorluk olabilir ve kuantum üstünlüğü eşiğini nesnel olarak geçsek bile kuantum bilgisayarların, geleneksel bilgisayar kadar insanlara faydalı olması uzun zaman alabilir. Çünkü özellikle kuantum bilgisayarların rafine edilmesi gereken önemli teknolojik engelleri vardır.
Bartlett’a göre bu teknolojiler olgunlaştığında ve kuantum üstünlüğü sağlandığında, kuantum bilgisayarların modern yaşam için temel olan çok çeşitli sorunları çözebilmesi gerekiyor. “Başlıca ilgi alanları arasında ilaç tasarımı, yeni yüksek teknolojili materyaller geliştirme ve bilgi güvenliği için büyük etkiler yer alıyor.” diyor.
Beş yıl içinde bile, muhtemel kuantum bilgisayarlarının akademik araştırma alanlarında anlamlı adımlar atması muhtemel görünüyor.
